Context
Proces
Resultaat

Pontsteiger

Context
Proces
Resultaat

Eyecatcher aan het IJ, intelligent ingedeelde woontoren, uitnodigend binnenplein én het product van dertien jaar bloed, zweet en tranen: Pontsteiger is het allemaal.

Begin deze eeuw maakte Amsterdam ernst met de plannen voor Haveneiland in West. Naast een nieuwe woonwijk moest er een iconisch gebouw aan het IJ komen. Een gebouw met een ‘hoge architectonische ambitie’ dat voor ‘positieve publiciteit en draagvlak’ moest zorgen en ‘een rol in de entree van de stad’ zou spelen. De selectiecommissie vond dat het ontwerpconcept van het jonge bureau Arons en Gelauff te midden van tien gerenommeerde architecten eruit sprong. In de meervoudige ontwerpopdracht tussen drie architecten werkten wij uit wat we beloofden: een iconisch woongebouw dat de bewoners vooropstelt en een plek maakt in de grote ruimte aan het IJ.

Onze inzending voegde nog enkele ambities aan de opdracht toe. Pontsteiger ligt niet aan, maar ín het water en legt daarmee optimaal contact met het IJ. Het gebouw maakt een uitnodigend gebaar naar Amsterdam-Noord; met het pontveer wordt de verbinding over het water ook fysiek gelegd. En door de opgetilde stoelvorm van het gebouw biedt Pontsteiger niet alleen wonen met uitzicht, maar ook een uitnodigende openbare ruimte.

Pontsteiger

366 appartementen, 2000 m² commerciële ruimte, parkeergarage

Opdrachtgevers

M.J. de Nijs Ontwikkeling bv Dura Vermeer Projectontwikkeling bv

Buitenruimte

MORE landscape

Locatie

Haveneiland, Amsterdam-West

Oplevering

2019

Aannemer

Dura Vermeer Bouw Midden West Bouwbedrijf de Nijs

Prijzen

- Winnaar Internationale Open BIM Award 2018 - Winnaar Brick Award 2019 - Nominatie voor Beste Gebouw van het Jaar 2019 (BNA); winnaar in de categorie Icoonwaarde - Nominatie voor de Gouden A.A.P. 2020 - Nominatie Zuiderkerkprijs 2020 - Nominatie Abe Bonnemaprijs 2021

Bij het ontwerpen stelden we de wens van de bewoner centraal. In hoge woontorens kiezen bewoners meestal voor appartementen op de onderste woonlagen (vanwege het contact met de omgeving) of juist op de bovenste woonlagen (vanwege het uitzicht en de status). Woningen in het midden zijn minder populair. De stoelvorm van Pontsteiger, met veel woningen onderin en bovenin, en weinig woningen in het slanke deel daartussen, speelt hierop in.

We wonnen de competitie en werkten tot 2009 het ontwerp uit. Hierna volgde een jarenlange onderbreking door de financiële crisis en daaropvolgende vastgoedcrisis. In 2014 is het project Pontsteiger herontworpen: voor nieuwe opdrachtgevers, met een aangepast programma en met een andere constructie- en bouwmethodiek in een geïntegreerd bouwteam. Over het wordingsproces zou je een boek kunnen schrijven – sterker nog: dat boek is al verschenen.

Arnoud Gelauff: “We hebben uiteraard heel veel energie gestoken in het ontwerp van Pontsteiger, maar zijn daarnaast tot op het laatst zeer intensief aanwezig geweest op de bouw. Die actieve rol tijdens het bouwproces is terug te zien: de materialisering is rijk en tot in de kleinste details uitgewerkt. Het is een goed doordacht geheel geworden. En dat komt mede door de goede samenwerking met de bouwcombinatie van Dura Vermeer en De Nijs. Ze hebben ons steeds het vertrouwen en de ruimte gegeven om het gebouw zo uit te voeren als wij het bedacht hadden.

In de 13 jaar tot aan oplevering lieten we zien dat conceptueel vermogen pas vrucht draagt als het wordt gesteund door bouwkundig vernuft, begrip van de business-case van de ontwikkelaars en een groot uithoudingsvermogen. De allerbelangrijkste factor bleek ons plezier in het samenwerken met een grote groep ontwerp- en bouwteampartners. Pontsteiger is een echte teamprestatie.”

De opgetilde stoelvorm van het gebouw biedt Pontsteiger niet alleen wonen met uitzicht, maar ook een uitnodigende openbare ruimte.

Menselijke schaal

Om het stedelijk leven naar binnen te halen, is het woongebouw zeven meter opgetild. Het binnenplein, ontworpen door Hanneke Kijne van MORE, biedt een goed geproportioneerde openbare ruimte aan het water. Vanaf alle kanten blijven de zichtlijnen onder het gebouw open. Onder de robuuste hoofdvorm liggen elegante paviljoens met daarin de entrees en een gevarieerd stedelijk programma. Hier ontstaat een zachte overgang tussen binnen en buiten en een menselijke schaal aan de voet van de hoogbouw.

Keuzevrijheid voor de kopers

In de lage U van het gebouw en de torenpoten zijn de huurwoningen. In het bruggedeelte liggen uitsluitend koopwoningen. Hier is bijna iedere woning uniek door een zeer vergaande keuzevrijheid voor de kopers in grootte en inrichting.

Meekleuren met het weer

Voor de gevels werd in samenwerking met Koninklijke Tichelaar uit Makkum een speciale glazuur ontwikkeld. Het gebouw kleurt mee met het weer: licht als de wolken grijs zijn, goud gloeiend bij een heldere zonsondergang. Dichterbij vallen de groene kopertinten op die mooi kleuren bij het water van het IJ.

Vriendelijke reus

“Ik warm vanzelf op als ik over het Westerdok fiets en in de verte die vriendelijke reus zie staan. [....] Hij is er gewoon gezellig bij komen staan, met zijn voeten in het IJ, naast de talloze nieuwe huizen die daar nu worden gebouwd.” – Auke Kok, NRC 22-03-2019